کلید فارس - اقلید

معرفی کلید فارس

کلید فارس - اقلید

معرفی کلید فارس

جاده ولایت


جاده ولایت


م.علیخانی   ۱۳۹۱/۰۱/۱۶



هنوز هم اگر چشم هایت را باز و گوش هایت را تیز کنی می توانی صدای کاروان را بشنوی و به دیده نظاره گر تلألؤهای نور برافراشته از کاروانیان باشی. درست است که هزار و ۳۰۰ سال از روزی که کاروان مدینه را به قصد مرو ترک کرد می گذرد، اما هنوز هم نور و رحمت در مسیر گام های این کاروانیان موج می زند.

 


 گویی وجود شمس الشموس در میان این راهیان سرزمین خورشید چنان انواری را بر تارک این راه که شاید فقط بهانه ای برای رسیدن به مقصد بود، تابانده است که امروز راه نه یک بهانه که یک مقصود شده است. راه بی جان روح یافته است و جاده سخت و خاکی درخشان شده است به نور ولایت. این جا جاده ولایت است. مسیری که حدود هزار و ۳۰۰ سال قبل در ۲۵ ذی القعده سال ۲۰۰هجری قمری مطابق با ۵ تیر ۱۹۵ هجری شمسی رهگذر کاروان مبارک علی ابن موسی الرضا(ع)و همراهیانشان در مسیر مدینه تا خراسان شد.«علی اصغر سالاری» پژوهشگری که ۱۱ سال است در مسیر جاده ولایت گام برمی دارد و برای احیای این مسیر تاریخ ساز تلاش می کند. مسیری که می توان از آن به عنوان جاذبه ای مهم و اما تا حدی مغفول در عرصه گردشگری مذهبی یاد کرد.

حدود سال۷۹، مقام معظم رهبری در سفری به شلمچه این منطقه را به عنوان دروازه ورود امام رضا(ع) به ایران نام گذاری کردند. در آن زمان مقرر شد که آستان قدس رضوی یادمانی بر مزار شهدای شلمچه ایجاد کند و آقای مهندس سالاری به عنوان مدیر این پروژه انتخاب شدند. از همان زمان به فکر بررسی مقوله سفر مبارک امام رضا(ع) از مدینه به خراسان افتادند و این کار را شروع کردند. بزرگ ترین دشواری پروژه جاده ولایت این بود که طی حدود هزارو۳۰۰سال هر محققی مسیر را از یک راه نشان داده و هیچ کس یک راه قطعی را اعلام نکرده است. از این رو باید کار خیلی عمیقی انجام می شد. بنابراین گروه پژوهشی جاده ولایت حدود ۹۵منبع متقدم و متاخر را بررسی می کند و بدون اکتفا به کار کتابخانه ای هر کجا را که احتمال می رفت کاروان امام از آن عبور کرده باشد، پیمایش نموده است. نتیجه کار نیز این شد که در نهایت به محوری که در حال حاضر به عنوان «جاده ولایت» مصوب شده است، رسیده اند.

به طور مشخص جاده ولایت به مسیر مدینه تا مرو گفته می شود که امام رضا(ع) در ۲۵ ذی القعده سال ۲۰۰هجری برابر با ۵تیر ۱۹۵ شمسی در آن راهی شدند. طول این مسیر حدود ۳هزارو۴۵۰کیلومتر است که حدود ۸۰۰کیلومتر آن در عربستان، ۲۰۰کیلومتر در مرز میان عراق و کویت، ۱۰۰کیلومتر در عراق، ۲هزارو۱۰۰ کیلومتر در ایران و ۲۰۰کیلومتر نیز در خاک ترکمنستان امروز واقع شده است. این اعداد نشان می دهد که بخش اصلی جاده ولایت در ایران واقع شده است و از این رو پس از مشورتی که با علما داشتند تصمیم گرفتند که بخش های خارج از ایران را به صورت کتابخانه ای بررسی شود, ولی مناطق داخل ایران را به عنوان یک محور قطعی به تثبیت برسانند. بنابراین مسیر داخل ایران از شلمچه شروع شد و بعد ز آن به ترتیب در آبادان، اهواز، بهبهان، سده فارس، ابرکوه، دهشیر، تفت و... قدمگاه هایی را شناسایی کردند که مستندترین قدمگاه شناسایی شده، مربوط به دهسرخ است. بعد از آن نیز مسیر را تا سناباد و مرو ادامه دادند. آن چه مشخص شده این است که کاروان امام(ع) در زمان سفر به سمت مرو توقف زیادی در مشهد نداشته اند و وجود مبارک ایشان در این منطقه به ماجرای شهادتشان که حدود ۲سال و ۶ماه بعد رخ داد، باز می گردد.

طی این ۱۲۰۰سال به برکت وجود امام رضا(ع) آثار زیادی در این مسیر به وجود آمده است. همچنین امامزادگانی نیز به این واسطه به سمت ایران آمده اند و بارگاه آن ها به کانون جذب شیعیان مبدل شده است، علاوه بر این تاکنون ۱۴ قدمگاه از امام رضا(ع) در این راه شناسایی شده است که همگی می تواند به ظرفیت های ویژه ای در حوزه گردشگری مذهبی تبدیل شود. باید توجه داشته باشیم که هم اکنون حدود ۳۰۰ میلیون نفر از جمعیت کره زمین را شیعیان تشکیل می دهند و اگر بشود حتی سالانه یک درصد آن ها را به این مسیر و جاذبه های گوناگون آن جذب کرد آورده های بسیاری خواهد داشت که سود آن ها به همه می رسد. البته این موضوع نیازمند ایجاد مراکز اقامتی مناسب و فعالیت های عمرانی در این مسیر است.

به منظور  «احیای جاده ولایت» باید علاوه بر اقدامات پژوهشی و تثبیت و مطرح کردن جاده ولایت، یک مجموعه امکانات رفاهی، اقامتی و... را در برخی مناطق موجود در این راه ایجاد کنیم تا گردشگر بتواند از آن به عنوان یک ظرفیت گردشگری استفاده کند.

نکته جالب این است که استان های دیگر واقع شده در مسیر جاده ولایت به جز خراسان رضوی در این زمینه بسیار موفق هستند و کارهای خوبی انجام داده اند. استان های خوزستان، یزد، فارس و کهگیلویه و بویراحمد با انجام فعالیت هایی مانند توجه ویژه به بقاع امام زادگان واقع شده در مسیر جاده ولایت، احداث اقامت گاه ها و احیای کاروان سراهای سنتی برای بهره برداری از ظرفیت گردشگری جاده ولایت استفاده کرده اند و به گفته آقای مهندس سالاری که از سوی مجلس شورای اسلامی به عنوان مدیر این پروژه منصوب شده اند می گویند که خوب کار کرده اند. اما متاسفانه در خراسان رضوی نسبت به این ظرفیت کم توجه ای صورت گرفته است. به عنوان مثال همان طور که بیان شد مستندترین قدمگاه موجود جاده ولایت در دهسرخ واقع شده و همچنین این منطقه ۲ جاذبه دیگر یعنی چشمه و مصلای امام رضا(ع) را نیز در خود جای داده است. به نظر ایشان اگر زیرساخت ها به صورت مناسب در دهسرخ ایجاد شود، این منطقه می تواند به «اقامتگاه پیش ورود زائران» به شهر مشهد تبدیل شود. علاوه بر این در نیشابور، قدمگاه و... نیز ظرفیت های ویژه ای وجود دارد.

اما به واقع چرا ما از این موهبت بی بهره بوده ایم؟ تعبیر ایشان این است که ما مثل انسانی هستیم که در یک شب مهتابی به آسمان نگاه می کند و با توجه به وجود نور مهتاب ستاره ها را نمی بیند. نورانیت بارگاه منور رضوی باعث شده است که کسی دیگر به قدمگاه و دهسرخ فکر نکند.

اما دیگران که این مهتاب را ندارند ستاره ها را می بینند و مصداق این شعرند که «گر میسر نشود بوسه زنم پایش را/ هرکجا پای نهد بوسه زنم جایش را» 

سالانه ۲۰ میلیون زائر به مشهدالرضا(ع) سفر می کنند. ماندگاری زائران در گذشته حدود 8.7 روز بود اما اکنون به 2.3 کاهش پیدا کرده است. دلیل این کاهش مدت اقامت این است که ایم علاوه بر حرم مطهر جاذبه های دیگر را به خوبی برای زائران ایجاد نشده است که بتوانند از آن بهره ببرند. اما اگر مکان هایی مثل همین دهسرخ به عنوان پیش ورود مطرح شود، تمام زائرانی که از جنوب و جنوب غربی به مشهد می آیند می توانند در آن مستقر شوند و استقرار، رزرو هتل و دیگر اقدامات لازم برای حضور در مشهد را انجام دهند.


 

      منبع

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد